Những đoàn tàu bệnh viện cứu thương binh Ukraine khỏi cửa tử

Một binh sĩ làm việc trên đoàn tàu bệnh viện bí mật của Ukraine. Ảnh: CNN

Đây là chuyến tàu sơ tán y tế được quân đội Ukraine dùng để vận chuyển thương binh từ khu vực gần tiền tuyến đến các bệnh viện trên khắp đất nước. Bệnh xá di động này vận hành hoàn toàn bí mật, là một phần quan trọng trong hệ thống y tế đã suy yếu nghiêm trọng của Ukraine sau hai năm rưỡi xung đột.

Hầu hết thành phố ở miền đông Ukraine đang phải chật vật tìm đủ giường bệnh để tiếp nhận những thương binh từ tiền tuyến. Họ phải chuyển các bệnh nhân đang điều trị đến những nơi xa xôi hơn, thường là cách đó hàng trăm km.

Di chuyển bằng xe cứu thương quá nguy hiểm với người đang trong tình trạng nguy kịch, trong khi vận chuyển bằng trực thăng cũng không an toàn khi chúng dễ trở thành mục tiêu của không quân Nga.

Những chuyến tàu y tế chính là cứu tinh trong trường hợp này. "Chúng tôi có thể làm gần như mọi thứ trên tàu. Đây là đơn vị chăm sóc đặc biệt hoàn chỉnh", Oleksandr, đại úy quân y Ukraine, trưởng nhóm bác sĩ nội trú trên tàu, nói.

Oleksandr giải thích rằng anh chuyên về lĩnh vực y học chiến đấu, chủ yếu xoay quanh ổn định thương tích và di tản bệnh nhân đến nơi an toàn, thay vì điều trị chấn thương tại chỗ. Công việc Oleksandr thực hiện trên tàu chỉ là một phần trong chuỗi quy trình y tế bắt đầu ngay khi một người lính bị thương.

"Phần khó khăn nhất là sơ tán khỏi tiền tuyến. Quân y ở tiền tuyến đang bỏ mạng mỗi ngày giống như các binh sĩ khác", đại úy Ukraine nói thêm.

Điều hành phòng chăm sóc đặc biệt trên đoàn tàu đang di chuyển là nhiệm vụ vô cùng khó khăn, liên quan đến hàng chục người và đặt ra nhiều thách thức khó tưởng tượng.

Khoảng 90% bệnh nhân của Oleksandr phải chịu nhiều vết thương do mảnh đạn. Không ít người bị cắt cụt chi, một số thương binh được đặt nội khí quản và sống sót nhờ máy thở cùng các máy hỗ trợ sinh tồn khác. Tất cả đều được viết số trên tay, nhằm xác định cần đưa đến toa nào trên chuyến tàu sơ tán.

"Khả năng phản ứng của chúng tôi ở đây rất hạn chế. Nếu có chuyện gì xảy ra, tôi không thể gọi chuyên gia tư vấn bên ngoài được. Có thể tiến hành những thủ thuật nhỏ để cầm máu, nhưng chúng tôi không thể phẫu thuật bụng hay ngực. Phải rất cẩn thận khi lựa chọn bệnh nhân", Oleksandr cho hay.

Yevgeni bị thương nặng trong một cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái (drone) và được chọn đưa vào phòng chăm sóc đặc biệt trên tàu sau đó hai ngày. Anh cho hay vẫn may mắn khi là người sống sót duy nhất sau cuộc tập kích của Nga gần thành trì Bakhmut ở tỉnh Donetsk. Yevgeni kiên quyết không báo với gia đình về tình trạng thương tích cho đến khi cảm thấy khỏe hơn.

Bệnh viện đường sắt là ví dụ điển hình về khả năng ứng biến của Ukraine trong xung đột.

Oleksandr Pertsovsky, giám đốc điều hành bộ phận vận tải hành khách thuộc công ty đường sắt quốc gia Ukrzaliznytsia, cho hay doanh nghiệp này không có toa tàu y tế nào vào thời điểm Nga phát động chiến dịch hồi tháng 2/2022.

"Chúng tôi nhìn thấy những thương binh bị nhồi nhét trên các chuyến tàu thông thường và nói với nhau rằng phải làm gì đó. Chúng tôi bắt đầu cải tạo các toa tàu thường dùng để chở khách du lịch", ông nói.

Để hạn chế rung lắc, đoàn tàu di chuyển với tốc độ 80 km/h, bằng một nửa tốc độ thông thường. Nó cũng được ưu tiên hơn những chuyến tàu khác, kể cả các chuyến VIP chở quan chức nước ngoài. Dù vậy, rung lắc là điều không tránh khỏi. Tại khoa ICU, mọi thiết bị, giường bệnh và máy móc đều được neo chặt xuống sàn. Nhân viên phải hết sức cẩn thận khi làm việc với bệnh nhân.

Mỗi toa tàu cứu thương của Ukraine đều có máy phát điện riêng, được trang bị máy thở, máy hỗ trợ sự sống, máy siêu âm và điều hòa không khí, giúp ổn định nhiệt độ ngay cả trong những ngày nắng nóng nhất.

Oleksandr, người lính Ukraine bị thương được sơ tán khỏi tiền tuyến trên chuyến tàu bệnh viện. Ảnh: CNN

Các bức vẽ của trẻ em Ukraine và quốc kỳ được trưng bày trên mọi toa tàu, mang lại cảm giác thoải mái cho hành khách. Giá đỡ rèm trên mọi ô cửa sổ được tạo hình như cây đinh ba, biểu tượng quốc gia của Ukraine, và nằm ngay tầm mắt những người lính.

Ngồi lặng lẽ trên giường, Oleksandr có vẻ mệt mỏi ngay cả trước khi chuyến đi dài bắt đầu. Anh bị thương trong một cuộc tấn công bằng drone của Nga.

"Họ thả một quả lựu đạn. Tôi bị choáng, mảnh đạn găm vào tay, vai và lưng", Oleksandr nói, thêm rằng sức ép từ vụ nổ đã làm hỏng thính giác của anh.

Là một thợ điện, ông bố 35 tuổi được huy động cách đây 18 tháng và làm nhiệm vụ xạ thủ chống tăng ở mặt trận Donetsk. Từ đó đến nay, anh chỉ rời tiền tuyến 45 ngày.

"Tinh thần chiến đấu vẫn cao nhưng mọi người rất mệt mỏi. Lúc này bạn nhận ra rằng mọi thứ không phụ thuộc vào bản thân mà nằm trong tay Chúa hoặc nhờ may mắn. Khi bom rơi, bạn chẳng thể làm gì nhiều", anh nói với vẻ mặt thất thần khi đoàn tàu đang chạy.

Tổng thống Volodymyr Zelensky từ lâu đã thừa nhận quân đội Ukraine đang phải vật lộn để bổ sung quân số, vốn thiếu hụt đến mức những người lính kiệt sức không có cơ hội thay quân và nghỉ ngơi.

Ngồi cách Oleksandr vài giường là Stanislav, người tình nguyện nhập ngũ cách đây 3 tháng. Một chiếc drone lao xuống chiến hào, khiến anh bị thủng phổi, gãy xương sườn cùng nhiều vết thương khác.

Tuy nhiên, Stanislav lại có trạng thái tinh thần hoàn toàn khác so với Oleksandr. "Sau khi bị thương, tinh thần của tôi không giảm sút. Tôi có thêm động lực", anh mỉm cười nói, quả quyết rằng Ukraine sẽ giành chiến thắng dù bị áp đảo về quân số và hỏa lực. "Họ có số lượng còn chúng tôi có chất lượng", anh cho hay.

Sau gần 9 tiếng di chuyển, đoàn tàu bệnh viện dừng lại ở ga xe lửa tại một trong những thành phố của Ukraine. Hàng dài xe cứu thương đang chờ đợi các bệnh nhân trong bóng đêm. Chuyến đi đã kết thúc, nhưng con đường phục hồi của những người lính chỉ mới bắt đầu. Một số người có thể sẽ không bao giờ hồi phục hoàn toàn.

Olga, y tá làm việc trên đoàn tàu bệnh viện của Ukraine. Ảnh: CNN

Olga, y tá tại phòng ICU, đang chuẩn bị bàn giao bệnh nhân cho nhân viên y tế trên sân ga.

Cô gia nhập quân đội với tư cách y tá dân sự hồi năm 2015. Olga nhập ngũ năm 2016 và phục vụ gần như liên tục kể từ đó. Sau khi ca làm việc kết thúc, Olga cho biết chứng kiến những bệnh nhân trở về từ tiền tuyến trong tình trạng nguy kịch là phần khó khăn nhất với công việc của cô.

Khi xe cứu thương rời đi và tàu lăn bánh khỏi ga, giám đốc Pertsovsky cũng thở phào nhẹ nhõm. Đứng trên sân ga, chỉ vài giờ sau khi nhìn thấy chuyến tàu chở đầy tân binh đi theo hướng ngược lại, ông suy ngẫm về mức độ tàn khốc của cuộc giao tranh.

"Mỗi buổi sáng, tôi chứng kiến những chàng trai tạm biệt cha của họ để ra tiền tuyến. Khi thấy họ trở về trong tình trạng bất tỉnh hoặc bị cụt chân tay, tôi thấy cái giá của xung đột thật ngoài sức tưởng tượng", ông nói.

Vũ Hoàng (Theo CNN, AFP, Reuters)